Tα τσοκαρίσματα για το κυνήγι με σκύλο φέρμας


DSC00303Δύο σημαντικά γεγονότα της σύγχρονης εποχής πάνω στη χρήση του κυνηγετικού όπλου με παρακίνησαν να αναπτύξω το άρθρο αυτού του μήνα. Το πρώτο είναι η μεγάλη εξάπλωση σε όλο και περισσότερους κυνηγούς της χρήσης κυνηγετικών σκύλων δεικτών (φέρμας) όπως τα πόιντερ, τα σέττερ, τα σπανιέλ, τα κούρτσχααρ και τα ντράτχααρ, με τους ομίλους που έχουν δημιουργηθεί, οπότε μια μεγάλη μερίδα κυνηγών δεν τουφεκίζει σε αποστάσεις μεγαλύτερες των 28 με 30 μέτρων (που και πολύ είναι για κυνήγι με σκυλί). Το δεύτερο γεγονός είναι η εκρηκτικών διαστάσεων εξάπλωση της ψυχαγωγικής κυνηγετικής σκοποβολής (SPORTING) διεθνώς, που αναμένεται στα αμέσως προσεχή χρόνια να κατακτήσει και τη χώρα μας. Είναι πολλοί οι κυνηγοί εκείνοι που από τις αρχές Μαρτίου που κλείνει το κυνήγι, ξεκινάνε κάθε εβδομάδα επισκέψεις στο σκοπευτήριο της περιοχής τους, που ενδεχομένως να διαθέτει και SPORTING – φυσικά όχι FITASC – απλώς μια παραλλαγή του COMPAK SPORTING προσαρμοσμένη στα κανονικά σταντ του TRAP-SKEET.

Όσοι λοιπόν πάνε και ρίξουν αυτό το SPORTING θα διαπιστώσουν ότι οι βολές κυμαίνονται από 15 μέτρα η κοντύτερη μέχρι 28-30 μέτρα η μακρύτερη. Έτσι λοιπόν σήμερα θα γνωρίσουμε όλα τα τσοκαρίσματα που θεωρούνται ανοικτά και παρουσιάζουν πράγματι ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Αυτά είναι ο βελτιωμένος κύλινδρος, ο κύλινδρος, το RECESS, το SKEET, ΤΟ BELL και το TULA. Τα τρία τελευταία θεωρούνται εξειδικευμένα και χρησιμοποιούνται σε όπλα που προορίζονται για SKEET.

Ο βελτιωμένος κύλινδρος (improved cylinder)

Το συναντάμε με τον συμβολισμό IMP.CYL, ή (****), ή (++++) ή (ΥΥΥΥ), ειδικά στα όπλα FRANCHI, ή (0000), ειδικά στα όπλα BERETTA. Όπως επίσης και (**-) για τα όπλα BROWNING και MIROKU. Αναλόγως των προδιαγραφών του κάθε εργοστασίου, ο βελτιωμένος κύλινδρος διαθέτει στένωση από 0,10 χιλ. έως 0,30 χιλ. Το ιδανικό θεωρείται το 0,20 χιλ. και για όσους δεν το γνωρίζουν αυτό εξάγεται όταν αφαιρέσουμε από τον αυλό (διάμετρο κυρίως κάννης) το στόμιο (διάμετρο μπροστά). Δεν μετράμε λοιπόν ποτέ μόνο το μπροστά με το τσοκόμετρο, αδιαφορώντας για τον αυλό, γιατί αλλιώς κάνουμε μόνο τη μισή δουλειά και αυτή όχι πάντα σωστά.

Όμως όλα αυτά, μετρήσεις και συμβολισμοί, είναι η θεωρητική πλευρά του τσοκαρίσματος. Εμείς θα πρέπει να δοκιμάσουμε το όπλο στα 35 μ. σε κύκλο διαμέτρου 76 εκ. για να ελέγξουμε την συγκέντρωση, που θα πρέπει να κυμαίνεται από 40 έως 50%, την ομοιομορφία της κατανομής και την διάτρηση. Είναι απαραίτητο στις δοκιμές να έχουμε πάντα και φυσίγγια με μάλλινη τάπα, γιατί να ξέρετε ότι τα φυσίγγια με πλαστικό κυάθιο δίνουν πυκνότερες κατανομές και – θα έλεγα ότι – ανεβάζουν κατά μία βαθμίδα το τσοκάρισμα που ήδη έχουμε. Σε σύγκριση πάντα με τα φυσίγγια της μάλλινης τάπας που δεν διαθέτουν κυάθιο για τα σκάγια.

Έχω δοκιμάσει πολλών ειδών κάννες με σύσφιγξη βελτιωμένου κυλίνδρου, ίσως τις περισσότερες από οποιαδήποτε άλλη σύσφιγξη. Έχω συναντήσει κατανομές εκπληκτικές για τα 35 μ., με ανοικτό, υποτίθεται, τουφέκι και κατανομές υπερβολικά φτωχές. Ευτυχώς οι τελευταίες ήταν λιγοστές. Όμως αυτό που έχω να πω με βεβαιότητα είναι ότι οι περισσότερες από αυτές τις κάννες αν τους επιλέξουμε το σωστό φυσίγγι με τη σωστή γόμωση κάνουν τέλεια τη δουλειά τους στις αποστάσεις γύρω από τα 30 μέτρα (από 28-32 μ.). Σήμερα με την πληθώρα των καλών φυσιγγίων που κυκλοφορούν και μάλιστα σε προσιτές τιμές δεν υπάρχει ιδιαίτερο πρόβλημα. Αρκεί βέβαια να ασχοληθεί κάποιος με το όπλο του. Τώρα, για όσους διαθέτουν διαφορετικά όπλα με στένωση βελτιωμένου κυλίνδρου, καλό είναι να γνωρίζουν και τον τύπο κατασκευής που έχει το καθένα τσοκ. Δηλαδή μπορεί να είναι βελτιωμένος κύλινδρος με κωνικό παράλληλο σχήμα ή να είναι απλώς κωνικού σχήματος. Το πρώτο είναι χαρακτηριστικό των υψηλής ποιότητος όπλων, των χειροποίητων και των ειδικών παραγγελιών. Το δεύτερο είναι το σύνηθες, αμερικάνικου τύπου, που θεωρείται το τσοκάρισμα των όπλων μαζικής παραγωγής. Εάν έχουμε τέτοιες διαφορετικές κάνες, να ξέρετε ότι ποτέ δεν έχουμε την ίδια απόδοση. Μπορεί να γράφουν και οι δύο IMP.CYL.(****), μπορεί εάν μετρηθούν στο στόμιο και στον αυλό να βγάζουν τα ίδια χιλιοστά, όμως ποτέ δεν θα βγάλουν τις ίδιες τουφεκιές. Αυτό δεν είναι υπερβολή και το γνωρίζουν καλά όσοι έχουν ασχοληθεί βαθύτερα με το θέμα των διαφόρων ομοειδών καννών. Σε κάποιο προσεχές άρθρο, θα γράψω για αυτές τις βλητικές διαφορές που παρουσιάζουν όμοιες φαινομενικά κάννες με ίδιο βαθμό σύσφιγξης αλλά διαφορετικού σχήματος.

Ο κύλινδρος (Cylinder)

Τον συναντάμε πάνω σε κάννες ως εξής: (CL) ή (*****) ή (C+++++), κ.λ.π., ενώ για τα BROWNING και τα MIROKU (***). Είναι η κάννη, που σε όλο το μήκος της έχει την ίδια διάμετρο από 18,3 έως 18,6 χιλ. χωρίς καθόλου στένωση. Εάν λοιπόν συναντήσουμε μια τέτοια κάννη, χωρίς πάνω της να το γράφει ότι είναι τελείως κύλινδρος, τότε αυτή είτε είναι κομμένη, ή της έχει αφαιρεθεί το τσοκ. Κάννες τελείως κυλινδρικές είναι οι SLUG, δηλ. οι κάννες που προορίζονται για μονόβολα και διαθέτουν πάνω τους στόχαστρο και κλισιοσκόπιο. Γενικά, δεν θα συναντήσουμε κυλινδρική κάννη με μήκος πάνω από 66 εκ., εκτός αν πρόκειται για κάποια ειδική παραγγελία. Η απόδοση μιας κάννης χωρίς σύσφιγξη συνήθως δεν υπερβαίνει το 40% στα 35 μ. πάνω στον κύκλο των 75 εκ. Μια κάννη τελείως κυλινδρική είναι κατά τη γνώμη μου η πιο ιδανική για σεβροτίνες (ψήφους, δράμια) γιατί η έλλειψη στένωσης βοηθάει στο να μην δημιουργούνται παραμορφώσεις και λείες επιφάνειες πάνω στην καμπυλότητα των ψήφων κι έτσι να εκτρέπονται, δημιουργώντας ανοίγματα στις κατανομές τους.

Το διακεκομμένο τσοκ (Recess)

Αυτό συνήθως συναντάται σε κάννες αγγλικών όπλων χωρίς σύσφιγξη, όμως δεν αποκλείεται και σε όπλο εργοστασίου της ηπειρωτικής Ευρώπης να βρεθεί αυτό που περισσότερο είναι σαν βλητική εφαρμογή παρά σαν τσοκάρισμα. Πάντως, για να λειτουργήσει σωστά, θα πρέπει το μήκος στο διακεκομμένο τμήμα να είναι όσο και η τάπα με τα σκάγια μαζί, το λιγότερο. Η χρησιμότητά του ήταν στο να βοηθήσει να σπάνε οι συσσωματώσεις και κατά δεύτερον να συγκρατεί ελαφρώς πιο πίσω την τάπα, ώστε να μην βγαίνει ταυτόχρονα με τα σκάγια από το στόμιο.

Το αντίστροφο-αρνητικό τσοκ (Bell choke)

Θυμίζει στην κατασκευή του καμπάνα γι αυτό και το ονόμασαν έτσι. Αυτό διέθεταν – και μερικές εταιρίες ακόμα διαθέτουν – τα όπλα που προορίζονταν για το Ολυμπιακό SKEET. Είναι το εντελώς αντίθετο από το συμβατικό τσοκ, δηλαδή, αντί να σφίγγει το στόμιο, αυτό διευρύνεται σε διάμετρο αρκετά μεγαλύτερη από τον αυλό της κάννης. Μπορεί δηλ. να έχουμε αυλό 18,5 και στόμιο 19,2 ή 19,3 χιλ. Στους κύκλους των ειδικών ονομάζεται και αποκεντρωτικό στοκ. Αυτό σχεδιάστηκε και μπήκε σε εφαρμογή την δεκαετία του ’70 και βοηθούσε ώστε τα φυσίγγια των 32 γρ. με μάλλινη τάπα του SKEET εκείνης της εποχής να μην δίνουν πυκνές κατανομές στα κέντρα στην απόσταση των 20 μέτρων. Βοηθούσε στο να «βγάζει» προς την περιφέρεια αρκετά σκάγια ώστε να καλύψει κάποιο σκοπευτικό σφάλμα. Οι κάννες που συνήθως διέθεταν και διαθέτουν bell τσοκ είναι μήκους 66ή 70 εκ. μόνο, δεν βγαίνουν σε άλλα μήκη και η διεύρυνση στο στόμιο είναι χαρακτηριστικά εμφανής.

To TULA τσοκ

Είναι το πιο ευφυές και αποτελεσματικό τσοκ που σχεδιάστηκε ποτέ για να δίνει την καλύτερη και πιο ομοιόμορφη κατανομή στα 20 μέτρα με φυσίγγι 32 γραμ. μάλλινης τάπας. Σχεδιάστηκε το 1967 από τους μηχανικούς του ρώσικου εργοστασίου TULA και προοριζόταν για εφαρμογή στα σκοπευτικά όπλα του ολυμπιακού skeet της ρώσικης ομάδας. Πράγματι, ο θρυλικός Ρώσος Evgeny Petrov κέρδισε με 198 στα 200 το χρυσό μετάλλιο στους ολυμπιακούς αγώνες του 1968 στο Μεξικό ρίχνοντας με ένα δισκάνδαλο σούπερποζέ ΜU 8-01 με TULA τσοκ. Τότε, ελάχιστοι ειδικοί παρατήρησαν το όπλο του, άλλωστε ήταν κάτι άγνωστο χωρίς τη διάσημη υπογραφή των τρανταχτών ονομάτων που κυκλοφορούσαν στα σκοπευτήρια. Όμως όταν σε δύο χρόνια, το 1970, στο Φοίνιξ της Αριζόνα, στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα ο Petrov με το ίδιο όπλο πήρε το χρυσό, κάνοντας για πρώτη φορά την απόλυτη επίδοση 200 στα 200 στο ολυμπιακό skeet, όλοι έπεσαν πάνω σ’ αυτό το όπλο – ειδικοί και μη – για να δουν τι επιτέλους συνέβαινε και οι άλλοι δυτικοί με τα διάσημα όπλα δεν είχαν πετύχει το απόλυτο 200 μέχρι εκείνη τη στιγμή. Οι αντιγραφές και οι όμοιες κατασκευές άρχισαν να εμφανίζονται και αρκετά διάσημα κατασκευαστικά ονόματα της εποχής έκλειναν ευλαβικά το «γόνυ» στην ρώσικη βλητική εφαρμογή που λεγόταν TULA τσοκ. Το 1972 ο διάσημος Γερμανός σκοπευτής Conny Virnier με ένα ROTTWEIL 72 της FRATELLI GAMBA και TULA τσοκ έπαιρνε το χρυσό στους Ολυμπιακούς του Μονάχου με 197 στα 200. Από τότε πολλά άλλαξαν, πολλές απομιμήσεις και αντιγραφές εμφανίστηκαν, όμως η δυσκολία στην κατασκευή που διαθέτει το αυθεντικό TULA το έκανε απρόσιτο στους αδαείς. Σήμερα, ελάχιστα όπλα κατασκευάζονται πια με το αυθεντικό TULA τσοκ στις κάννες τους. Οι αλλαγές που θέσπισε η Διεθνής Ομοσπονδία Σκοποβολής UIT με συνεχείς μειώσεις των γραμμαρίων σκαγιών στη γόμωση των φυσιγγίων του skeet, έθεσε εκτός δημοτικότητας όλα αυτά τα όπλα που είχαν μελετηθεί για τα 32 και όχι τα 24 γρ.

Το SKEET τσοκ

Η διαφορά αυτού του τσοκ που δεν είναι μόνο ένα αλλά κατασκευαστικές παραλλαγές μιας σύσφιγξης διαφόρων μεγάλων εργοστασίων από τα δύο προηγούμενα είναι ότι το skeet τσοκ εφευρέθηκε προπολεμικά ακόμη από τους Αμερικάνους, για να αυξήσει τις επιτυχίες τους στο σκοπευτήριο και στο κυνήγι. Βλέπετε, το αμερικάνικο όπως και το αγγλικό skeet δεν έχουν καμία σχέση με το ολυμπιακό skeet γι αυτό και σπανίως χρησιμοποιήθηκαν όπλα με bell ή tula τσοκ από τους σκοπευτές του αμερικάνικου και αγγλικού skeet.

Μέσα στις διάφορες παραλλαγές αυτού του τσοκ από γνωστούς κατασκευαστές είναι το skeet#1 ή skeet in και το skeet#2 ή skeet out, όπως και το βελτιωμένο skeet ή improved skeet. Αυτές οι παραλλαγές ήταν συσφίγξεις πολύ ελαφριές που κυμαίνονταν από 0,15 χιλ. μέχρι 0,35 και 0,40 χιλ. για το skeet#2 ή skeet out και το συνιστούσαν στο δεύτερο πιάτο του ντουμπλέ, όπου η απόσταση είναι η μεγαλύτερη που μπορεί να τουφεκίσει ο σκοπευτής. Αν βέβαια παρατηρήσουμε τις διαστάσεις που έχουν αυτές οι συσφίγξεις και τις συγκρίνουμε με το 0,20 χιλ. του βελτιωμένου κυλίνδρου και το 0,35 του τσοκ ή κουάρτερ τσοκ θα δούμε ότι έχουν αμελητέες διαφορές. Οπότε δεν είναι και τυχαίο που πολλοί Αμερικανοί πάνε για κυνήγι πεδινής πέρδικας και ορτυκιού με αυτά τα «σκητοντούφεκα» κι έχουν μεγάλες επιτυχίες.

Ο βελτιωμένος κύλινδρος μαζί με το (κουάρτερ τσοκ) έγινε περισσότερο διάσημος στο κυνήγι τα μεταπολεμικά χρόνια παρά πριν τον πόλεμο. Σε αυτό βέβαια συνετέλεσε η μεγάλη προτίμηση των Άγγλων κατασκευαστών του Λονδίνου και του Μπίρμινγχαμ, στα διάσημα χειροποίητα όπλα που κατασκεύαζαν και που τα περισσότερα είχαν αυτά τα τσοκαρίσματα. Οι Άγγλοι ειδικοί από τότε έλεγαν ότι το ανοικτό τουφέκι γεμίζει την τσάντα. Άλλωστε οι αποδόσεις αυτών των καννών με το κουάρτερ τσοκ σε κωνικό παράλληλο σχήμα και σωστή λείανση πάνω στην αχρωμίωτη κάννη έδινε ποσοστά 50 και 55% στα 35 μέτρα. Δεν θα ξεχάσω επίσης εκείνη την REMINGTON 1100 Special Field που διέθεταν οι Αμερικάνοι την δεκαετία του ΄80 στους μερακλήδες κυνηγούς, που όμως επέμεναν στην καραμπίνα. Κοντάκι ίσιο, αγγλικού τύπου, κάννη κοντή με βελτιωμένο κύλινδρο αχρωμίωτη και τρίσφαιρη με εξαιρετικό ζύγισμα. Κρίμα που δεν βγαίνει πια η Special Field για να τη συστήσω σε όποιον επιμένει πεισματικά στην καραμπίνα για κυνήγι με σκυλί φέρμας. Πάντως, όσοι λατρεύουν τις καραμπίνες που ξεχωρίζουν, δεν θα πουλούσαν ποτέ μία 1100 Special Field ή μια BROWNING δίσφαιρη «δωδεκαρίτσα» (twe/wette) της δεκαετίας του ’50.

Όμως να γυρίσουμε στη σημερινή εποχή και να δούμε ότι μία κάννη 66 εκ. και σύσφιγξη βελτιωμένου κυλίνδρου, αν συγκριθεί με μία ίδιου μήκους κυλινδρική ή skeet#1 (skeet in) δίνει στα 30 μ. πυκνότερη κεντρική κατανομή και αραιότερη περιφέρεια. Αυτό δίνει την δυνατότητα με ένα όπλο – κατά προτίμηση δίκαννο σούπερ ποζέ – που έχοντας κάννες 71 εκ. στην κάτω skeet#1 (0,10 χιλ.) σύσφιγξη ελαφρώς σφιχτότερη από τον κύλινδρο και στον πάνω βελτιωμένο κύλινδρο 0,25 χιλ. (****), να μπορεί κάποιος να κυνηγήσει όλα τα θηράματα με σκυλί φέρμας και να ασχοληθεί τη νεκρή κυνηγετική περίοδο με το sporting, δηλ. την κυνηγετική σκοποβολή.

Τώρα αν κάποιος θέλει να ψάξει βαθύτερα τις λεπτομέρειες και έχει τη δυνατότητα να κατέχει δυο-τρία όπλα για πιο ειδική χρήση, έχω να του συστήσω το εξής:

Για το κυνήγι της μπεκάτσας και του ορτυκιού να βρει ένα σκοπευτικό όπλο για ολυμπιακό όμως skeet με αντίστροφο τσοκ (bell) και για τις δύο κάννες, ή ακόμη καλύτερα αν βρει ένα με tula τσοκ. Τώρα που αυτά τα όπλα με τα 24 γρ. γόμωση του ολυμπιακού skeet έχουν μπει στο περιθώριο, μπορεί κάποιος να βρει μεταχειρισμένο σε εξαιρετική τιμή. Μην ξεχνάμε ότι αυτά τα όπλα ήταν πολύ μεγάλης αντοχής, αφού προορίζονταν για να ρίξουν χιλιάδες φυσίγγια και οι κάννες τους δουλεύουν εξαιρετικά με κυνηγετικά φυσίγγια 32 γραμ. και μάλλινη τάπα. Οι κατανομές που δίνουν στα 20 μέτρα θα ικανοποιήσουν και τον πιο δύσκολο μπεκατσοκυνηγό. Άλλωστε αυτά τα δύο τσοκ, όπως είπα και στην αρχή, μειώνουν το μήκος της τουφεκιάς και δίνουν εύρος καλύπτοντας όλη την περιφέρεια. Για πέρδικες, φασιανούς και οτιδήποτε άλλο μπορεί να κυνηγήσει φερμαριστό ο κυνηγός ένα πλαγιόκαννο ή σούπερ ποζέ με σύσφιγξη 0,20 χιλ η πρώτη και 0,30 ή 0,35 χιλ. η δεύτερη, είναι ό, τι καλύτερο μπορεί να πάρει κανείς. Οι κάννες βέβαια δεν χρειάζεται να είναι πάνω από 71 εκ. μήκος. Άλλωστε και εγώ, το δικό μου MERKEL, το παρήγγειλα με κάννες 71 εκ., 0,20 χιλ. η κάτω και 0,30 η πάνω. Πιστεύω ότι με αυτές τις κάννες μπορεί κάποιος με τη σωστή επιλογή στα φυσίγγια να κυνηγήσει τα πάντα. Σήμερα που η τεχνολογική εξέλιξη των φυσιγγίων είναι πολύ υψηλή, ένα «ανοικτό» όπλο δεν θα έχει πρόβλημα ακόμη και στις φάσες, αρκεί να ξέρουμε να επιλέξουμε σωστά τι θα του βάλουμε.

Σαν επίλογο θα αναφέρω ότι μπορεί όλα τα αγωνιστικά όπλα του sporting να κυκλοφορούν με τσοκάκια σήμερα, όμως αν παρατηρήσουμε τα τσοκάκια που χρησιμοποιούνται περισσότερο από τους κορυφαίους σκοπευτές του είδους είναι ο βελτιωμένος κύλινδρος και σαν πιο στενό το demi (***). Ο διάσημος Nigel Teage τα εξαιρετικά τσοκάκια που κατασκευάζει για τους γνώστες του sporting βασίζονται σε συσφίγξεις από 0,20 χιλ. μέχρι 0,40 χιλ. και σπανιότερα συστήνει σφιχτότερα τσοκ. Το ίδιο κάνουν και οι ειδικοί της BRILEY και της SEMINOLE στην Αμερική.