ΜΕΛΕΤΩΝΤΑΣ ΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΔΕΣΜΗΣ: Οι μέθοδοι για τον καθορισμό των δεδομένων της δέσμης των σκαγιών βασικά είναι δύο σε επιστημονικό επίπεδο. Η πρώτη είναι του Γερμανικού Ινστιτούτου Πειραματισμού για φορητά όπλα της Βανσέε, στην περιοχή του Βερολίνου και η δεύτερη των δύο βλητικών, Όμπερφελ και Τόμσον. Η γερμανική, προσωπικά πιστεύω ότι είναι εκείνη που πλησιάζει την κορυφαία πιστότητα και τη μεγαλύτερη αξιοπιστία στις δοκιμές. Είναι γνωστή με τα αρχικά DEVA και βασίζεται στον διαμερισματικό διαχωρισμό της κατανομής της βολής με τη χρήση ανάλογου πλαισίου. Σε πιο απλουστευμένη μορφή, ο διαχωρισμός είναι δυνατό να γίνει και με το πλαίσιο που ονομάζεται Γκρίλλα. Αυτό το πλαίσιο είναι διαχωρισμένο σε 16 τομείς και είναι κατασκευασμένο από χοντρό σύρμα, διαμέτρου 3 χιλ. Αυτή λοιπόν τη γκρίλλα, μπορεί εύκολα να κατασκευάσει κάποιος, χωρίς ιδιαίτερο κόπο, αρκεί να ξέρει ότι η διάμετρος του εξωτερικού (μεγάλου) κύκλου είναι 76 εκ. και του εσωτερικού (μικρού) 38 εκ., Έχοντας λοιπόν στα χέρια μας τη γκρίλλα, είμαστε σε θέση να την τοποθετήσουμε πάνω στο φύλλο χάρτου ή το μεγάλο χαρτόνι σε διάσταση πάντα 1Χ1 μ. μετά τη βολή, μετατοπίζοντάς την με τέτοιο τρόπο που το κέντρο της να συμπίπτει με το κέντρο της ντουφεκιάς μας. Με αυτό τον τρόπο μπορούμε να προσδιορίσουμε και τον αριθμό των σκαγιών που βρίσκονται στους δύο ομόκεντρους κύκλους, καθώς και στον κάθε ένα από τους 16 τομείς. Η μελέτη αυτή, με τη βοήθεια της γκρίλλα, μας βοηθάει να διαπιστώσουμε με σαφήνεια τρεις σημαντικές ενδείξεις:
Α) Την ένδειξη πυκνότητας της βολής
Αυτή εκφράζει την αναλογία μεταξύ αριθμού σκαγιών που περιέχονται στην όλη γόμωση του φυσιγγίου μας (π.χ. ο αριθμός των σκαγιών στα 32 γρ. της γόμωσης) και του αριθμού των σκαγιών, που έπληξαν τον στόχο και βρίσκονται μέσα στον κύκλο (τον κύκλο διαμ. 76 εκ.).
Β) Ένδειξη κανονικότητας της βολής
Αυτή εκφράζει την αναλογία μεταξύ του αριθμού των σκαγιών που εμπεριέχονται στους 16 τομείς, στους οποίους υποδιαιρείται το πλαίσιο (ή γκρίλλα) που τοποθετήσαμε πάνω στο χαρτί που ντουφεκίσαμε.
Γ) Ένδειξη συγκεντρωτικότητας της βολής
Αυτή εκφράζει την αναλογία μεταξύ του αριθμού των σκαγιών που εμπεριέχονται στον κεντρικό κύκλο (τον μικρό, διαμ. 38 εκ., και εκείνων που εμπεριέχονται στον μεγάλη (τη στεφάνη, διαμ. 76 εκ.). Όμως, ο μέσος κυνηγός που θέλει να κάνει τις δοκιμές του για προσωπική εξαγωγή συμπερασμάτων όσον αφορά τα φυσίγγια και το όπλο που χρησιμοποιεί καλό είναι να παραμείνει στο απλούστερο. Αυτό είναι το Α) δηλ. η ένδειξη πυκνότητα της ντουφεκιάς, που πιο απλά ονομάζεται και πυκνότητα δέσμης. Αυτή η ένδειξη προσδιορίζεται με την εκατοστιαία αναλογία (επί τοις εκατό %) των σκαγιών που μετρήθηκαν μέσα στον μεγάλο κύκλο και εκείνων που εμπεριείχε το φυσίγγι της δοκιμής μας. Για παράδειγμα: Ένα φυσίγγι με 34 γρ. γόμωση, ας υποθέσουμε ότι εμπεριέχει 1000 σκάγια και στον κύκλο των 76 εκ. τοποθετεί τα 680 σκάγια, τότε θα έχουμε πυκνότητα δέσμης, ή αλλιώς και απόδοση όπως ευρύτερα ονομάζεται, της τάξης του 68%. Για να γίνει κατανοητό πως βρίσκεται αυτό, έστω ότι δοκιμάζουμε ένα φυσίγγι με 32 γρ. γόμωση σκαγιών Νο 7, το οποίο ας υποθέσουμε ότι περιέχει 490 σκάγια. Περιγράφουμε κύκλο, διαμ. 76 εκ. (ακτίνα 38 εκ.) με κέντρο το σημείο με τη μεγαλύτερη πυκνότητα. Αν διαθέτουμε γκρίλλα, την τοποθετούμε πάνω, χωρίς να χρειάζεται να περιγράψουμε κύκλο. Ακολούθως, με ένα μαρκαδόρο, μαρκάρουμε το κάθε ένα τρύπημα που υπάρχει μόνο μέσα στον κύκλο των 76 εκ. (όχι εκτός κύκλου). Έστω ότι μετρήθηκαν μέσα 285 σκάγια. Αυτό το πολλαπλασιάζουμε με 100 και γίνεται 28.500. Κατόπιν το διαιρούμε με τον αριθμό των σκαγιών που είχε το φυσίγγι μας (το 490), δηλ. 28.500:490=58,1. Συνεπώς, η απόδοση του φυσιγγίου μας είναι 58,1%.
Αν και είναι γνωστό εδώ θα πρέπει να τονιστεί ότι όσο περισσότερο είναι τσοκαρισμένη η κάννη με την οποία δοκιμάζουμε τα φυσίγγιά μας, τόσο περισσότερο συγκεντρωτική θα είναι η βολή μας. Όπως επίσης ότι για τον ίδιο βαθμό τσοκαρίσματος είναι δυνατόν να υπάρχουν διαφορετικά ποσοστά συγκεντρώσεως. Σημαντικό στοιχείο είναι ότι θα πρέπει να αποφεύγουμε τις υπέρ-συγκεντρωτικές τουφεκιές με πολύ υψηλά ποσοστά απόδοσης. Μπορεί το βεληνεκές να αυξάνεται για κάποια μέτρα παραπάνω, όμως η διάμετρος του φονικού κύκλου μικραίνει, συνεπώς, ακόμη και μία ελάχιστη παρέκκλιση σκόπευσης θα είχε σαν αποτέλεσμα την αστοχία. Οι πυκνές κεντρικές συγκεντρώσεις που εκστασιάζουν αρκετούς κυνηγούς δεν είναι χρήσιμες στον κυνηγότοπο. Επιτυχημένη κρίνεται μία βολή όταν στην απόσταση της δοκιμής μας επιτυγχάνει μία ισομερή κατανομή και ομοιομορφία των σκαγιών εντός του μεγάλου κύκλου των 76εκ. Ένας κύκλος με ελάχιστα ή καθόλου κενά στο εσωτερικό του με αυτή την διάμετρο των 76 εκ. θα επιτρέπει μία παρέκκλιση σκόπευσης και θα καλύψει κάποιο σκοπευτικό σφάλμα εκεί που θα το χρειαζόμαστε.
Θα περιγράψω τον απλούστερο τρόπο δοκιμής που θα πρέπει να τον ακολουθεί απαραιτήτως ένας κυνηγός ή σκοπευτής για να εξάγει σωστά συμπεράσματα για την κάννη του όπλου του ή για το φυσίγγιο που έχει επιλέξει να χρησιμοποιεί.
1. Απόσταση που θα τοποθετήσουμε τον στόχο μας από το στόμιο της κάννης να είναι 35 μ. με ακριβή μέτρηση (όχι βήματα).
2. Ο στόχος θα είναι χαρτί περιτυλίγματος δεμάτων, διαστάσεων 1Χ1 μ. ή αντίστοιχων διαστάσεων χαρτόνια συσκευασίας.
3. Πίσω από τον στόχο τοποθετούμε ένα τηλεφωνικό κατάλογο, ώστε να διαπιστωθεί η διάτρηση των σκαγιών.
4. Το όπλο, κατά την διάρκεια της βολής πρέπει να στηρίζεται κάπου, (κλαρί, διχάλα, τρίποδα, κ.λ.π.) για να αποκλείσουμε την τεχνητή παρέκκλιση.
Αφού πυροβολήσουμε στο κέντρο του στόχου μας, περιγράφουμε κύκλο διαμέτρου 76 εκ., υπολογίζοντας ως κέντρο του, το πυκνότερο σημείο συγκέντρωσης. Αν έχουμε κατασκευάσει γκρίλλα, τότε την τοποθετούμε πάνω στον στόχο μας με το κέντρο της στο κέντρο της ντουφεκιάς μας. Μετράμε κατόπιν με έναν χοντρό μαρκαδόρο ένα – ένα τα τρυπήματα εντός του κύκλου των 76 εκ.
Ήδη γνωρίζουμε από τον πίνακα που υπάρχει στο πρώτο μέρος του παρόντος άρθρου πόσα σκάγια εμπεριέχονται στη γόμωση του φυσιγγίου, ανάλογα με το βάρος και το νούμερο των σκαγιών, διαφορετικά θα πρέπει να τα μετρήσουμε.
Αν υποτεθεί ότι το φυσίγγιο που δοκιμάζουμε διαθέτει 35 γρ. γόμωση σκαγιών Νο 7 (με διάμετρο σκαγιού 2,50 χιλ.), τότε εμπεριέχει 380 σκάγια. Έστω λοιπόν ότι μετρήσαμε μέσα στον κύκλο των 76 εκ. ακριβώς 198 σκάγια, τότε πολλαπλασιάζουμε το 198 με το 100 και έχουμε 19,800. Τώρα το διαιρούμε με τον αριθμό των σκαγιών που εμπεριέχει το φυσίγγιο που δοκιμάζουμε, δηλ. το 380, οπότε από την διαίρεση, παίρνουμε 52,1%. Αυτή είναι η απόδοση (συγκέντρωση) του συγκεκριμένου φυσιγγίου με την κάννη του όπλου μας. Αν αλλάξουμε τσοκάρισμα ή κάννη, αμέσως θα αλλάξει και το ποσοστό συγκέντρωσης, γι αυτό τα συμπεράσματα των δοκιμών με τον δικό μας συνδυασμό όπλου-φυσιγγίου θεωρούνται προσωπικά δεδομένα και δεν έπεται ότι το ίδιο φυσίγγιο στο όπλο του φίλου μας θα δώσει τα ίδια ποσοστά απόδοσης. Θα διαφέρουν σίγουρα και ενώ ένα φυσίγγιο θα ικανοποιεί εμάς με το όπλο μας, θα δυσαρεστεί κάποιον άλλον με το όπλο του. Γι αυτό ο καθένας μας πρέπει να κάνει τις δοκιμές του και να μην περιμένει σαν το μωρό έτοιμη τροφή και μασημένη.
Όσον αφορά τη διάτρηση, αν τρυπηθούν από 110 φύλλα και πάνω του τηλεφωνικού καταλόγου που τοποθετήσαμε πίσω από το χαρτί της κατανομής μας, τότε η διάτρησή του είναι επαρκέστατη για κυνηγετική χρήση και μάλιστα με υψηλά ποσοστά κινητικής ενέργειας για άμεση καταβολή του θηράματος.