Η εξέλιξη της τεχνολογίας μας έφερε πολυμορφικά αυτοκίνητα και τώρα πολυμορφικά λειόκαννα κυνηγετικά όπλα. Βλέπουμε «τζιποειδή» αυτοκίνητα, που οι κατασκευαστές τους διατείνονται ότι με αυτά μπορείτε να πάτε οπουδήποτε, από την κορυφογραμμή του Ταρζάν για φάσες, μέχρι και την συναυλία του Παβαρότι στο μέγαρο. Έτσι λοιπόν και με τα τουφέκια σήμερα, η φιλοσοφία της πολυμορφικότητας είναι ίδια. Πάρε αυτό για να πηγαίνεις από τη Μάνη για ορτύκια, στον Έβρο για παπιά και μετά στο σκοπευτήριο για πιάτα. Μήπως τελικά είναι ένα τεχνολογικό φρούτο της εποχής, που θα περάσει και θα ξαναγυρίσουμε κάποια στιγμή στις ρίζες μας; Μήπως τελικά είχαν δίκιο όσοι είχαν το κοντόκαννο και ανοικτό πλαγιόκαννο για τα κυνήγια με σκύλο φέρμας, το αυτογεμές τους για τα καρτέρια και τα υδρόβια και το μακρύκαννο τσοκαρισμένο αλληλεπίθετο για να ρίχνουν trap στο σκοπευτήριο όταν τελείωνε το κυνήγι;
Σήμερα, σε όλες σχεδόν τις βιομηχανίες όπλων διακρίνουμε την τάση προς την δημιουργία πολυμορφικών μοντέλων, τα οποία αναμφισβήτητα προσφέρουν πολλαπλές επιλογές, λύσεις προσαρμογής στον κάτοχό τους και θυμίζουν εκείνο το «λίγο απ’ όλα».
Βλέπουμε να συνυπάρχουν σε ένα μοντέλο εναλλασσόμενα τσοκάκια, ρυθμιζόμενο κοντάκι, εναλλακτικές ρίγες, ρυθμιζόμενες ρίγες, εναλλασσόμενα στόχαστρα οπτικής ίνας, ρυθμιζόμενη σκανδάλη, κ.ά., χωρίς να παρέχεται η γνώση στον αγοραστή περί της χρησιμότητας του καθενός.
Με το δίκιο του λοιπόν, ένας αναγνώστης από τη Θεσσαλονίκη μου γράφει ότι πρόσφατα αγόρασε ένα όπλο με σχεδόν όλα όσα προανέφερα πάνω του και μάλιστα μου έγραφε ότι ο πωλητής του δήλωσε με στόμφο ότι είναι σαν να αγόρασε ένα «AUDI με φουλ έξτρα από τη μάνα του!» Όμως, κανείς δεν τον πληροφόρησε για την χρησιμότητα, το πού, το πώς και το γιατί υπάρχει πάνω στο όπλο το κάθε ένα από αυτά κι έρχεται τώρα εκείνος, με μπερδεμένα όλα αυτά στο μυαλό του, να του τα ξεμπερδέψουμε και να τα βάλουμε σε μία σειρά με κατανοητό για εκείνον τρόπο.
Να ξεκινήσουμε λοιπόν από το εύκολο, που είναι τα εναλλασσόμενα βιδωτά τσοκάκια και που σήμερα πλέον αυτό το συναντάμε στο 80% των όπλων της αγοράς. Τα εσωτερικά βιδωτά τσοκάκια δεν δημιουργήθηκαν για να τα βγάζουμε και να τα βάζουμε στο βουνό κάθε φορά που έχουμε αστοχίες. Δημιουργήθηκαν για να μας δώσουν τη δυνατότητα να έχουμε ένα τελείως κυλινδρικό τουφέκι, νωρίς το πρωί στις «μαύρες» τσίχλες που χύνονται σαν σαΐτες στον ελαιώνα και αργότερα, όταν ψηλώσουν από τις τουφεκιές, να διαθέτουμε ένα πιο τσοκαρισμένο όπλο με τα ίδια φυσίγγια. Το καλό με τα εναλλασσόμενα τσοκάκια είναι ότι δεν χρειάζεται να κουβαλάμε μαζί μας διαφορετικά φυσίγγια (διασποράς για το πρωί, κανονικά για μετά, κ.λ.π.). Έχουμε κάνει τις δοκιμές μας με έναν συγκεκριμένο τύπο φυσιγγίου, που μας ικανοποιεί, μας εμπνέει ασφάλεια και δεν μας κουράζει, όσα κι αν ρίξουμε σε μια «παραγωγική μέρα». Με αυτό τον τύπο λοιπόν φυσιγγίου θα δοκιμάσουμε στα χαρτόνια 1Χ1 μ. ή αν έχουμε φτιάξει πίνακα δοκιμών θα περιγράψουμε κύκλο διαμέτρου 76 εκ. και θα ρίξουμε από 35 μ. πέντε φυσίγγια για το κάθε τσοκάκι. Με ένα κουτί φυσίγγια λοιπόν και 25 χαρτόνια θα έχουμε μία σαφή εικόνα για το τι ντουφεκιά βγάζει το κάθε τσοκάκι του όπλου μας με τα συγκεκριμένα φυσίγγια. Αν μάλιστα υπολογίσουμε την ποσοστιαία απόδοση με την απλή μέθοδο των τριών και βγάλουμε κατόπιν τον μέσο όρο από τις πέντε βολές, π.χ. το τσοκάκι (***) αποδίδει με τα συγκεκριμένα φυσίγγια των 32 γραμ. στα 35 μ. μέσο όρο 69%, θα έχουμε μία ακριβή εικόνα της κάθε σύσφιξης. Μετά λοιπόν κάνουμε την επιλογή στον συνδυασμό τσοκαρίσματος για πρώτη και δεύτερη κάννη, που ταιριάζει στο κυνήγι που πρόκειται να κάνουμε και το θέμα κλείνει. Ακόμη και στον βάλτο για υδρόβια να πάτε, αν επιλέξετε φυσίγγια με 36 γρ., αξίζει να τα δοκιμάσετε για μερικές βολές στον πίνακα μόνο το τσοκάκι (**) και (*), δηλ. και φουλ. Η διαφορά στα 35 μ. από τα φυσίγγια των 32 γρ. που ήδη έχετε δοκιμάσει, θα διαπιστώσετε ότι δεν είναι και τόσο μεγάλη. Αν παρ’ όλα αυτά οι αστοχίες συνεχίζονται, τότε δεν φταίνε τα τσοκάκια και θα πρέπει να αναζητήσουμε αλλού τις αιτίες τους.
Πάμε όμως να δούμε τι γίνεται με ένα ρυθμιζόμενο κοντάκι, που διαθέτει το ντουφέκι με «φουλ έξτρα». Τα κοντάκια που ρυθμίζονται καθ’ ύψος και κατά διεύθυνση στο πάνω μέρος τους, μπορεί να αποτελέσουν μια πανάκεια λύση για την εφαρμογή του στις διαστάσεις του κατόχου τους, αλλά και μια καταστροφική παγίδα. Η προέλευση αυτών των κοντακίων έρχεται κατ’ ευθείαν από τα σκοπευτικά αγωνιστικά μοντέλα του trap και του sporting. Έχω γράψει σε παλαιότερο άρθρο για το «κατάλληλο κοντάκι στο κατάλληλο σώμα», ότι το κτένι στο πάνω μέρος του κοντακίου είναι ό, τι ακριβώς και το ρυθμιζόμενο κλισιοσκόπιο σε ένα ραβδωτό πολεμικό τουφέκι. Όσο ψηλότερα ανεβαίνει το κτένι, ψηλότερα τοποθετείται το κυρίαρχο μάτι όταν επωμίζουμε και ψηλότερα θα πάει η βολή μας. Ακριβώς το αντίθετο συμβαίνει όταν το κτένι χαμηλώνει. Όσον αφορά την κατά διεύθυνση ρύθμιση, μπορεί να δώσουμε την παρέκκλιση cast-off ή cast-on, που κάποιος χρειάζεται, αναλόγως με την πλευρά που επωμίζει (δεξιά ή αριστερή). Όμως κι εδώ επιβάλλεται να δοκιμάσουμε το όπλο – όπως είχα περιγράψει πέρσι σε σχετικό μου άρθρο, που είχε δημοσιευτεί από το περιοδικό σε τρία μέρη. Εν συντομία αναφέρω ότι βάζουμε ένα λευκό χαρτόνι, διαστάσεων 1Χ1 στα 15 μ. και μαρκάρουμε το κέντρο του πυρήνα, με ένα μαύρο μαρκαδόρο. Με τα μάτια εστιασμένα πάνω στο μαύρο σημάδι επωμίζουμε και ντουφεκίζουμε ακριβώς με τον τρόπο και τον χρόνο επώμισης που θα κάναμε σε ένα πουλί. Δεν φέρνω το όπλο γρήγορα στον ώμο, σημαδεύω με την ησυχία μου, σιγουρεύω την ακίδα πάνω στο μαύρο και πατάω, διότι αυτό είναι πλασματικό. Πρέπει να ντουφεκίσουμε όπως θα κάναμε σε ένα ορτύκι που σηκώνεται κι απομακρύνεται με ίσια πορεία. Αν παρατηρήσουμε απόκλιση του κέντρου της βολής μας προς τα πάνω-κάτω, δεξιά-αριστερά, να ξέρετε ότι 2,5 εκ. μετατόπιση από το σημάδι που υπάρχει, θα χρειαστεί διόρθωση 1,5 χιλ. στο κτένι πάνω-κάτω ή δεξιά-αριστερά. Αφού η δοκιμή επαναληφθεί και βεβαιωθούμε ότι η διόρθωση έχει γίνει σωστά, είναι χρήσιμο να γράψουμε τις ρυθμίσεις σε ένα χαρτί και να το φυλάξουμε με την άδεια κατοχής του όπλου για να μην χαθεί. Από εκεί και πέρα όμως ξεχνάμε κοντάκια και ρυθμίσεις, συμβουλές και παραινέσεις διαφόρων αυτοαποκαλούμενων «ειδικών» και «κυνηγοπατέρων». Διαφορετικά, αν πειράζουμε το κοντάκι συνέχεια, θα εμπλακούμε στην καταστροφική παγίδα που λέγεται κοντακίτιδα και που είναι χειρότερη ασθένεια και από το AIDS.
Η χρησιμότητα της ρυθμιζόμενης σκανδάλης μπρος-πίσω είναι για να μεταβάλλει το μήκος του κοντακίου κατά ένα πόντο, ανάλογα με τις εγκοπές που διαθέτει. Έτσι μπορεί ο κυνηγός στην βαρυχειμωνιά με πολλά ρούχα να κονταίνει το μήκος του κοντακίου ώστε να μην του «σκαλώνει» στην επώμιση και να το μακραίνει τους καλοκαιρινούς μήνες με ελαφριά ρούχα (έναρξη κυνηγίου, σκοπευτήριο, κ.λ.π.) Τώρα για τις ρυθμιζόμενες ή εναλλασσόμενες ρίγες ή εφαρμογή τους είναι μόνο για το σκοπευτήριο και δεν έχουν χρησιμότητα στο κυνήγι. Αυτό που μπορεί να χρησιμεύσει στο κυνήγι-ανάλογα με την προσωπική προτίμηση-είναι οι εναλλασσόμενες ίνες που παίζουν τον ρόλο του στόχαστρου. Ο φωτισμός και οι δύσκολες συνθήκες όπως στο κυνήγι των υδροβίων απαιτούν μερικές φορές ευδιάκριτα στόχαστρα για να ελέγχουμε το άκρο της κάννης μας.
Θα ρωτήσει λοιπόν κάποιος, τελικά δεν χρησιμεύει ένα πολυμορφικό όπλο; Βεβαίως χρησιμεύει, σε εκείνον όμως που διαθέτει για οικονομικούς λόγους ένα και μόνο όπλο. Θέλει λοιπόν με αυτό να κάνει λίγο απ’ όλα, γιατί δεν δύναται να έχει ένα όπλο για καρτέρι, ένα για κυνήγι με σκυλί κι ένα για το σκοπευτήριο. Όμως σκεφτείτε το λάθος που κάνει κάποιος όταν έχει δύο-τρία όπλα, που προορίζονται για γενική χρήση και να παίρνει ένα τέταρτο πολυμορφικό επίσης για γενική χρήση. Αυτό συμβαίνει γιατί η επιλογή δεν έγινε με γνώμονα τη χρηστικότητα και την κυνηγετική εξειδίκευση, αλλά την αισθητική και το βαρύ όνομα που εξασφαλίζει μεταπωλητική αξία.